Sách Annam And Its Minor Currency

Sách mang tựa "Annam And Its Minor Currency", tác giả là Edward Toda (đó là theo cách gọi của Mỹ), còn tên Tây Ban Nha là Eduard Toda. Xuất bản năm 1882 tại Thượng Hải (Shanghai) bởi nhà in Noronha & Sons.

Sách in giấy trắng đen, gồm 261 trang. Trong đó 103 trang nói về bối cảnh lịch sử, vài tài liệu về các mở vàng/bạc ở nước ta. Đọc sách này tôi mới thấy tác giả là người rất am hiểu về lịch sử Việt Nam và có các nhận định rất khách quan. Trang 105-261 là gồm hình các đồng tiền, gọi là "plates". Plates không phải là ảnh (photograph) trắng đen mà là bản in của đồng tiền trên thạch cao rồi in lại vào giấy. Nội dung sách bao gồm từ thời Đinh Tiên Hoàng với đồng Thái Bình Hưng Bảo. cho đến khởi nghĩa Lê Văn Khôi tại Gia Định với đồng Trị Nguyên Thông Bảo.

Ngoài ra tác giả còn liệt kê các đồng tiền thuộc loại không giám định được (unclassified), đa số được đúc ra từ các cuộc phiến loạn chống lại triều đình. Các sách viết về tiền cổ của người Pháp và Mỹ đều dùng sách này làm reference. Nhưng mà trong quyển "Tiền Kim Loại Việt Nam" do Viện Bảo Tàng Lịch Sử Việt Nam xb năm 2005 thì tôi không thấy qua trong phần bibliography của họ.

Trong quyển "The Historical Cash Coins ò Việt Nam" do tác giả là Dr. Allan Barker xb năm 2004 tại Singapore thì tác giả củng dùng quyển sách này làm reference. Tuy nhiên ông Barker ghi là quyển Annam and Its Minor Currrency được in lại (reprint) trong East Asia Journal, isue 6, 1983-II. Nhưng tôi không rỏ là cái East Asia Journal này là xb tại đâu, bên Anh hay Mỹ. Ai có biết thêm, xin cho biết.

Không hiểu tác giả ở lại Việt Nam bao lâu, nhưng nếu quyển sách xuất bản (xb) năm 1882 thì tác giả củng phải lưu lại tại Việt Nam nhiều năm để nghiên cứu. Đọc lịch sử rồi nghỉ lại thì nước ta lúc này nằm trong một hoàn cảnh thật là đen tối. Triều đình Huế thua hết trận này đến trận khác. Nếu như mà không có những người như ông Toda ghi chép lại thì chúng ta củng đã mất đi khá lớn những thông tin về tiền cổ ngày xưa.
Xem online tại địa chỉ : http://art-hanoi.com/toda/
File PDF :
1)http://www.viet-numis.net/toda1.pdf
2)http://www.viet-numis.net/toda2.pdf
(http://forum.viet-numis.com)

Posted in: Tài liệu tham khảo